तानसेन (पाल्पा), १५ दिल्लागा : लोप जुयावनाच्वंगु लाखे प्याखं संस्कृति बचे यानातयेत तानसेनया युवा दनावःगु दु । छुं दँन्ह्यःतक न्ह्याइपुइकेगु व परम्परा संरक्षणया धिसिलाःगु माध्यम जुयाच्वंगु लाखे प्याखं पुलांपिं मनूतय्सं ल्वःबंकूगुलिं थुकिया संरक्षण यायेत स्थानीय युवात दनावःगु खः । खास यानाः नेवाः समुदायलय् प्रचलित लाखे प्याखं आधुनिकताया मारय् लानाः तनावनी थें जूगुलिं पाल्पाली नाट्य कला सांस्कृति पुचलय् आबद्ध युवात बचे यायेत सक्रिय जुयाच्वंगु खः ।
लाखे प्याखं खास यानाः गथांमुगःनिसें सुरु जुयाः कृष्ण जन्माष्टमीतक हुलीगु परम्परा दु । ख्वालय् ग्यानापुगु ख्वाःपाः तयाः निम्हमध्ये छम्ह लाखे व मेम्ह भुच्चा जुयाः ल्हुइगु थ्व प्याखनय् लाखे नं ल्यूने पाखे चौरी साया चमर व मिसातय्सं न्ह्याइगु घाँघर, पुतुलं फिइगु याइ धाःसा भुच्चां मिजं भेषय् ल्यूनेपाखे कःनिया हः वा कापःया न्हय्पं तयेगु याइ । थनच्वंपिं युवातय्सं गथांमुगःनिसें भगवती जात्रा (कष्ण जन्माष्टमी)या दिंतक न्हिंन्हिं धइथें लाखे प्रदर्शन याइगु पुचःया नायः किरण चित्रकारं कनादिल । “अबु अजाया परम्परा ल्वःबंकेगु जुयावल, उकिं थःगु संस्कृति संरक्षण यायेत सनाः जुयागु खः”, चित्रकारं धयादिल, “लाखे प्याखं बुलुहुं लोप जुयावनाच्वंगु दु ।” अभियानकथं युवात लाखे जात्राय् धाः व भुस्याः थानाः थःगु जातिया संस्कृति व रीतिरिवाज प्रदर्शन यानाच्वंगु खः । “मेगु समुदायतय् न्ह्यःने नेवाःतय् संस्कृति तसकं लोकंह्वाः, तर नेवाः समुदायतय्सं हे संरक्षण यायेफयाच्वंगु मदु”, चित्रकारं धयादिल ।
लाखे संरक्षणय् मेमेगु जातजातीतय्सं नं इमित ग्वाहालि याःगु दु । लाखे प्याखनं न्हूगु व पुलांगु पुस्तातय्त आकर्षित याःगु दु । तानसेनया बसपार्क, हुलाकचोक, टक्सार, शीतलपाटी, नारायणस्थान, असनटोल, वसन्तपुरलिसेंया थासय् लाखे प्याखं क्यनेगु योजना दूगु पुचःया नायः चित्रकारं कनादिल । छुं दशकन्ह्यःतक नेवाः समुदायलय् जक प्रचलित लाखे प्याखं न्हूगु पुस्तातय्त लःल्हायेमाःगु आवश्यक जूगु स्थानीय राजेन्द्र गोपाल सिंहं धयादिल । वय्कलं धयादिल, “आः तानसेनय् नेवाःतलिसें मेमेगु समुदायतय् नं बसोबास दु, थुकिया संरक्षण यायेत इच्छुकपिंत स्यनेमाःगु आवश्यक जू ।” न्हिंन्हिंसिया सनिलया ६ ताःइलंनिसें स्वघौ लाखे प्याखं क्यनी । स्वनिगलय् प्रचलित लाखे प्याखं पाल्पालिसें मेमेगु थासय् नं चकनावनाच्वंगु दु । तानसेनलिसें नेवाःतय् बस्ती दूगु रामपुर, सराई, हार्थोक, आर्यभन्ज्याङय् नं लाखे प्याखं ल्हुइकीगु परम्परा दु ।
